Wijkgezondheidscentra, beter voor patiënt en overheid

Nieuwe studie van mutualiteiten geeft Maggie De Block ongelijk

Al meer dan een jaar is het koude oorlog tussen Minister van Volksgezondheid De Block en de wijkgezondheidscentra. Maggie De Block heeft een neoliberale visie op gezondheidszorg, wie meer ziek is moet meer betalen. Dit staat tegen over de solidaire visie van de forfaitaire geneeskunde, waarbij iedereen recht heeft op de zorgen die hij nodig heeft, vrij van financiële drempels.

De Minister voerde in 2017 een besparing door van 4% op het budget van de wijkgezondheidscentra en tegelijkertijd kon er geen enkel nieuw wijkgezondheidscentra geopend worden, het zogenaamd moratorium. Geneeskunde voor het Volk voert actie tegen dit beleid via de campagne www.reddesocialegeneekunde.be. Onze eisen worden nu bevestigd door een recente studie van de mutualiteiten die vandaag in de pers verscheen.

Het aantal wijkgezondheidscentra is op 10 jaar verdubbeld: er zijn nu 177 centra in België die in totaal 360.000 patiënten verzorgen. De patiënten worden in het wijkgezondheidscentrum ingeschreven via het systeem van forfaitaire betaling. In België bestaan twee financieringssystemen voor de eerstelijnszorg: de betaling per prestatie en de forfaitaire betaling. In de betaling per prestatie wordt de zorgverstrekker betaald per geleverde verstrekking (bijvoorbeeld per huisbezoek, raadpleging, hechting van een wonde, ...).

In de forfaitaire betaling wordt aan het wijkgezondheidscentrum een vast bedrag per ingeschreven patiënt uitbetaald, ongeacht het aantal prestaties voor die patiënt. Dat forfaitbedrag wordt berekend aan de hand van een aantal kenmerken van de groep van ingeschreven patiënten die de zorgnood bepalen: leeftijd, geslacht, sociale status, aanwezigheid van belangrijke chronische ziekten, ... De patiënten ingeschreven in het wijkgezondheidscentrum kunnen gratis terecht bij huisartsen, verpleegkundigen en kinesisten. Ongeacht hoe vaak ze zorgen nodig hebben.

Wijkgezondheidscentra geen extra kost voor de sociale zekerheid en gratis voor de patiënt

Uit de recente studie van de mutualiteiten blijkt dat de wijkgezondheidscentra (met o.m. groepspraktijken van GVHV) goed werk leveren tegen de juiste prijs. De uitgaven voor de zorg van de patiënt in een wijkgezondheidscentrum is iets duurder dan de klassieke betaling per prestatie, maar dit wordt ruimschoots gecompenseerd door minder uitgaven die wijkgezondheidscentra generen door meer preventief te werken. Er wordt door de patiënten van wijkgezondheidscentra ook minder uitgegeven aan medicatie en ziekenhuisopname.

Gezondheidseconoom Lieven Annemans vat dit samen: “De studie bevestigd onze oude conclusies (de conclusies die we trokken na een gelijkaardige studie in 2008): de overheid verliest geen geld door de wijkgezondheidscentra, maar wint aan kwaliteit in de zorg.” (DS 08/12/2017) Forfaitaire geneeskunde geeft dus betere kwaliteit dan prestatiegeneeskunde, maar gratis voor de patiënt en zuiniger voor de overheid.

Inderdaad, volgens de studie bij 100.000 mensen blijkt dat de wijkgezondheidscentra beter scoren op vlak van preventie zoals bv. baarmoederhalsscreening of griepvaccinatie bij 65-plussers. Ook diabetici worden beter opgevolgd in de wijkgezondheidscentra.

Nog interessant is de vergelijking tussen het voorschrijfgedrag in de wijkgezondheidscentra met deze bij de huisartsen die per prestatie werken. Minister De Block maakt er een erezaak van om het gebruik van antibiotica te verminderen, en dit is terecht. Wel nu, de studie leert dat er in de wijkgezondheidscentra (5%) minder antibiotica wordt voorgeschreven!

Preventie en voorschrijfgedrag is ook goedkoper voor de patiënt. Door preventief te werken wordt latere ziekhuisopname uitgesteld of verminderd. De patiënt voelt dat in zijn portemonnee. De studie berekende ook de kost van medicamenten uit. Door een beter voorschrijfgedrag o.m. door goedkopere en generische producten voor te schrijven, daalt de kostprijs voor de patiënt. Een behandelde patiënt aangesloten bij een wijkgezondheidscentra betaalt gemiddeld 37 euro minder!

De totale kostprijs voor de ziekteverzekering op jaarbasis is 2.074 € voor een patiënt ingeschreven in een wijkgezondheidscentra, en 2.084 € voor een patiënt die een gewone huisarts bezoekt die per prestatie werkt. Evenveel dus, maar een patiënt van een wijkgezondheidscentra moet zelf veel minder uit eigen zak betalen. Voor hem is toegang tot de huisarts, de verpleegkundige of de kinesist gratis wanneer die diensten in het centrum worden aangeboden. Vaak worden in deze centra nog andere diensten zo goed als gratis aangeboden: eerstelijnspsychologie, sociaal werk, diëtiste, ...

De Minister als verdediger van de liberale centengeneeskunde

Maggie De Block en de regering staan voor een liberale visie op gezondheidszorg: privatisering en commercialisering. Dit toonde ze reeds doorheen haar andere  besparingsplannen in de gezondheidszorg: minder personeel in de kinder- en jeugdpsychiatrie, beknibbelen op de budgetten van de ziekenhuizen waardoor deze met minder personeel moeten werken ... Ze verkiest de liberale of 'vrije' prestatiegeneeskunde waarbij de geneesheer of zorgverlener wordt vergoed per prestatie of consult en de patiënt meer betaalt naargelang hij meer zorg nodig heeft.

De nieuwe studie van de mutualiteiten inspireert hoofdredacteur Bart Brinckman van De Standaard tot volgende opinie: "Ten gronde heeft minister De Block ideologische bezwaren tegen het concept van wijkgezondheidscentra. Daarbij krijgt ze steun van de even liberale N-VA. De positie van De Block, zelf huisarts, stelt in essentie scherp op de organisatie van ons systeem van gezondheidszorg. België houdt vast aan een vrije keuze. Dat de regering een performant systeem (wijkgezondheidscentra), dat de wereld ons benijdt, ter ere van het individuele ik ondergraaft, blijft onbegrijpelijk. Met de groeten van Maggie."

Actie “red de sociale geneeskunde”

Geneeskunde voor het Volk en de andere federaties van wijkgezondheidscentra staan lijnrecht tegenover De Block.

Wijkgezondheidscentra die gefinancierd worden via forfaitaire betalingen zijn gebaseerd op een solidair systeem, van rijk naar arm, van gezonde mensen naar zieken. Het is de meest sociale tak van de huisartsgeneeskunde. Een tak van de huisartsgeneeskunde die meer en meer nodig is, gezien uit een Europese studie blijkt dat 900.000 (8%) van de Belgen gezondheidszorg uitstelt omwille van financiële redenen. Forfaitaire geneeskunde wordt dan ook aangeprezen door gezondheidseconomen als prof. Annemans of door professoren van huisartsgeneeskunde van de Vlaamse universiteiten in hun document ‘Together we Change’.

Geneeskunde voor het Volk vraagt de verdere uitbouw van de forfaitaire geneeskunde en interdisciplinaire groepspraktijken. We vragen de onmiddellijke opheffing van het moratorium en de besparing van 4% die reeds werd doorgevoerd, waardoor nieuwe initiatieven die willen werken volgens de forfaitaire betaling worden geblokkeerd. De studie van de mutualiteiten bewijst dat het niet meer kost aan de sociale zekerheid en de patiënt er alleen maar beter van wordt. Je kan onze actie ondersteunen en een boodschap achterlaten voor de Minister op: www.reddesocialegeneeskunde.be